6 Şubat Asrın Felaketi olan Kahramanmaraş Depremleri sonrası aziz milletimiz ve devletimiz bütün bakanlıkları ile depremin merkez üssü olan şehrimiz başta olmak üzere 11 il için seferber oluşu aşikardır.
Ancak hızlı alınan bu reaksiyonlar ve detaylı şekilde düşünülmeden atılan bu adımlar sırasında ve sonrasında maalesef şehrimizde telafisi mümkün olmayacak birçok konuda eksiklikleri ve sorunları beraberinde getirmesi de inkar edilemez bir gerçektir.
Tespit-1
Şehrin yeniden imarı ve inşaası için yapılan projelendirmeler ve uygulamalar sırasında Kahramanmaraş’ın hafızası ve beyaz yakalı evlatları olarak mühendislerimizden ve mimarlarımızdan fikir alınmaması, projeler üzerinde istişare edilmemesi bir kenara en ufak bir bilgilendirme bile yapılmaması gerçekten çok üzücü oldu.
Bunun sonucu olarak, Toki ve Emlak Konut marifetiyle yapımına başlanan konut ve işyeri inşaatları maalesef ne şehrin mimarisini ne de kullanım açısından kültürünü yansıtmamaktadır.
Mesela, Kahramanmaraş’ta konutlarda balkon kültürü diye bir kavram var iken yeni yapılardaki 4-5 m2 olan balkonlarda bu kültür yok edilmiş ve üç bir tarafı tamamen açık olan balkonlar mahremiyeti ve kullanım durumunu ortadan kaldırmıştır.
Ayrıca şehrin kalbi olan Kıbrıs Meydanı ve Azerbaycan Bulvarında yapılan işyerleri ne eskisi gibi geniş cepheli ne de büyük m2’li işyerlerinden oluşturulmamıştır. Maalesef bu durumda esnaflarımız açısından deprem sonrasında imkan sağlanan konteynerlerde Ölüm’ü gösterip 25-30 m2’li yeni işyerlerinde Verem’e razı etmek gibi bir sonuç getirecektir.
Tespit-2
Projelendirme ve uygulama süreçlerinden sonra inşaatların başlatılması için Toki ve Emlak Konut tarafından yerel firmalara doğrudan iş imkanı sağlanmamış, şehrimizin müteahhitleri 5. veya 6. el olarak alt yüklenici taşeron muamelesi görmüş, iş hayatlarının idamesi için çok düşük rakamlara iş yapmak zorunda bırakılmış, bakanlığımız tarafından yapılan hakediş ödemeleri işin asıl uygulayıcısı yerel firmalara ulaşana kadar maalesef buhar olmuştur.
Bu durumda ödemelerini alamayan taşeron müteahhitler işçilerinin ücretlerini karşılayamamış, yapı malzemelerinin ödemelerini yapamamış, kelebek etkisi oluşturan bu durum mağduriyeti artırmış ve şehrimizin birçok taşeron müteahhitleri art arda konkordato ilan etmek suretiyle iflasını açıklamıştır.
Ana firmalar ile iş anlaşması yapmak isteyen yerel müteahhitlerimizden de yüklü iş bitirmeler veya dosya bedeli istenmiş, bu durumlardan kaçınan ve bu işlerin dağıtımına aracılık yapan kişilere dosya bedeli ödemek istemeyen bir çok müteahhit firmamızda şehrimizin dört bir yanı açık bir şantiye alanı olmasına rağmen bu imkanlardan maalesef faydalanamamıştır.
Bu imkansızlıklar içerisinde boğuşan yerel müteahhitlerimiz ise Kasım ayı sonunda bitirilen mücbir sebep halinden dolayı da depremden bu yana ödenmeyen sgk-maliye gibi kurumlara karşı büyük bir borç yükü ile baş başa bırakılmıştır.
Yerinde dönüşüm süreçleri ile iş yapmaya çalışan müteahhit firmalarımız ise ortada proje ve ruhsat süreçleri olmadan ve ön ödemeli şekilde inşaata başlayan Toki - Emlak Konut firmaları gibi değerlendirilmemiş, projelendirme ve ruhsat süreçlerinde evraklara ve mevzuata boğulmuş, deprem yaşamız şehirde ayakta kalmaya çalışırken kendi öz sermayesini harcayıp bakanlıktan 45-50 günde gelecek ödemelerin yolunu gözleyen ve maalesef ticari hayatlarını vadeler ve enflasyon karşısında hiç eden bir sistemin kurbanı olmuşlardır.
Tespit-3
Kahramanmaraş’ın şuan dört bir yanı açık inşaat sahası iken ve şehrimize tırlarca yapı malzemesi sevkiyatı yapılıyorken bu süreçlerin hiçbir yerinde inşaat malzemesi imalatçısı ve tedarikçisi olan yerel esnaflarımız yer alamamıştır.
Bir yandan asrın felaketi sonrası ayağa kalkmaya çalışan esnaflarımız nakit veya kısa vadeli şekilde aldığı yapı malzemesini şehrimize başka illerden gelerek iş yapan ve 120-150-180 günlük evrak ve vadeleri şart koşarak inşaat malzemesi almaya çalışan Toki ve Emlak Konut müteahhitlerinin taleplerine cevap verememiştir.
Kısacası, şehrimizin mimari hafızasını ve tarihini hiçe sayan projelendirme ve uygulamalar, her yanı şantiye alanı olan şehrimizde kolay şartlarda ve aracısız şekilde iş verilmediği için iş yapamayan müteahhitlerimiz, 5. 6. El olarak düşük ücretlere iş yapmaya ve para kazanmaya çalışan ancak ücretlerini alamayan taşeron müteahitlerimizin mağduriyeti, devletimizin ve bakanlığımızın desteği ile iş yapan ve ödeme alma sorunu olmayan Toki – Emlak Konut ana firmalarının yapı malzemelerini şehir dışından tedarik etmesi sonucu ticaret yapamayan yapacak olanlara da çok uzun vadeli ödeme şartı koşulan esnaflarımızın durumu Kahraman Şehrimizde 6 Şubat Asrın Felaketinden sonra mimari, kültürel, ticari ve ekonomik açıdan telafisi mümkün olmayacak 2. bir felaketin yaşanmasına zemin oluşturmuştur.
Kalın Sağlıcakla.. 22.12.2025
